Ga naar de vernieuwde website van Advocaten.nl
Milieuzaken
Inleiding: Er gaat bijna geen dag voorbij of u kunt in de krant lezen over de meest uiteenlopende milieuvraagstukken. Illegale stort van chemisch afval, giftige wolken, bodemverontreiniging, maar ook het gescheiden verzamelen van afval zijn hier voorbeelden van. Een opinieonderzoek leert dat vier op de vijf Nederlanders zich zorgen maken over het milieu. Het wekt dan ook geen verbazing dat de overheid het nationale beleidsplan heeft gepubliceerd onder de titel Zorgen voor morgen.
Maar uit dat opinieonderzoek blijkt ook, dat de bereidheid om voor het milieu te betalen, veel kleiner is. Men erkent wel, dat er het nodige moet gebeuren op het gebied van het milieu, maar de bereidheid zelf iets te doen ontbreekt vaak. Daarom heeft de overheid veel regels moeten vaststellen op het gebied van het milieu. Zoveel, dat iedere ondernemer daarmee vroeg of laat te maken krijgt. Dat hoeft niet alleen het geval te zijn, wanneer u een milieuvergunning nodig heeft om uw bedrijf te laten draaien. Uitbreiding van uw bedrijf kan door het beleid, zoals dat is neergelegd in het nationale milieubeleidsplan, in de verdrukking komen. Regels omtrent het milieu kunnen op onverwachte terreinen opduiken, bijvoorbeeld omdat bestrijdingsmiddelen niet meer mogen worden gebruikt, of omdat uw afval produceert dat op een speciale manier moet worden verwijderd. Denk ook aan het bouwstoffenbesluit, dat bijvoorbeeld voor de herbenutting van grond nadere regels stelt. Dat hoeft niet alleen te gelden voor fabrieken. Ook een kantoor kan te zijner tijd te maken krijgen met regels voor bijvoorbeeld de verwijdering van afgewerkte toner uit de laserprinter.
De ondernemer had vroeger op dat gebied van het milieu vooral te maken met de Hinderwet. De Wet Milieubeheer heeft - als kaderwet - die rol van de Hinderwet overgenomen. In de Wet Milieubeheer worden bevoegdheden, procedures en de mogelijkheden van beroep uitvoerig geregeld. Ook is inmiddels de regeling voor afvalstoffen in de Wet Milieubeheer ingebouwd. Daarnaast zijn er een aantal bijzondere wetten voor specifieke deelgebieden van kracht, waarmee uw bedrijf ook te maken kan krijgen. Om er een paar te noemen: de Wet Geluidshinder, de Bestrijdingsmiddelenwet, de Meststoffenwet, de Wet Milieugevaarlijke stoffen, de Kernenergiewet.
Het belangrijkste instrument op het gebied van het milieurecht is nog altijd de vergunning. Maar daarnaast bedient de overheid zich ook van andere middelen om aantasting van het milieu tegen te gaan.
In de eerste plaats geldt dat voor het strafrecht. Steeds vaker wordt er proces-verbaal opgemaakt van milieuovertredingen. Gezien de vele miljoenen, die de Rijksoverheid specifiek bestemt voor opsporing en vervolging, zullen er steeds meer zaken op het gebied van het milieu aan de strafrechter worden voorgelegd. Ook kan de Officier van Justitie stillegging van het bedrijf vorderen. Verder zijn voor een aantal milieudelicten de strafmaxima aanzienlijk verhoogd. Ook dat onderstreept de bedoeling van de overheid door middel van het strafrecht op te treden.
Daarnaast spreekt de overheid steeds vaker bedrijven aan voor schade, die aan het milieu is toegebracht. Dat speelt in het bijzonder bij de vervuiling van de bodem. Naast het Burgerlijk Wetboek, staat er ook nieuwe wetgeving op stapel over de aansprakelijkheid bij milieuschade. Hierbij is niet langer de vraag, in hoeverre het ontstaan van milieuschade aan het bedrijf te verwijten is; de schade wordt toegerekend aan de dader, ongeacht of deze er iets aan kon doen. Bovendien is in een aantal wetten, bijvoorbeeld de Wet Milieubeheer, maar ook in bijzondere wetten, bijvoorbeeld de Wet Bodembescherming, een zorgverplichting opgenomen die het eenvoudiger maakt om bij overtreding daarvan, het bedrijf aansprakelijk te stellen voor de veroorzaakte schade.
Verder is er een tendens in de rechtspraak te bespeuren, om naast de vennootschap ook bestuurders, zoals directeuren en commissarissen, aansprakelijk te stellen.
Ook bij het opstellen van de jaarrekening of bij het maken van de overnamebalans speelt het milieu een rol. Vragen als: is er sprake van bodemverontreiniging, vloeit daar aansprakelijkheid uit voort, is de te gebruiken installatie in overeenstemming met de afgegeven vergunningen, kunnen hierbij van belang zijn.
In de derde plaats heeft het bestuur ook zelf de mogelijkheid gekregen om de handhaving meer handen en voeten te geven. Het bevoegd gezag (meestal Burgemeester en Wethouders van de betrokken Gemeente) kan als een bedrijf zonder vergunning werkt of een aan de vergunning verbonden voorwaarde niet naleeft, handhaven met behulp van dwangsommen en bestuursdwang, zoals dat thans in de Algemene wet bestuursrecht is neergelegd.
Daarnaast ontwikkelen zich ook andere instrumenten, te weten de milieu-audit en het milieuzorgsysteem. Onder milieu-audit wordt verstaan het doorlichten van een bedrijf op de aanwezige milieuvoorzieningen en de mate waarin het bedrijf deze voorzieningen toepast.
De overheid kan een dergelijke milieu-audit vragen wanneer blijkt dat een bedrijf in ernstige mate tekort schiet op milieugebied. Dat kan bijvoorbeeld ook als er gegronde twijfel bestaat aan de goede trouw van het bedrijf, bijvoorbeeld over de wijze van verwijdering van chemische afvalstoffen.
Milieuzorg betekent dat het bedrijf zicht moet krijgen op de negatieve effecten van de bedrijfsvoering op het milieu en tracht deze zoveel mogelijk te verminderen. Tot nu toe was het uitgangspunt dat milieuzorg vrijwillig moet zijn. Maar gegeven de weerstanden, die er wat dat betreft bestaan, moet de ondernemer er rekening mee houden dat elementen van milieuzorg een rol zullen spelen bij de verkrijging van bepaalde vergunningen.
Het denken over het milieu blijft volop in beweging. Op veel terreinen zijn ontwikkelingen met betrekking tot het milieurecht te verwachten. Dat geldt niet alleen nationaal, maar ook internationaal. In het bijzonder wordt regulering vanuit de EG van belang. Steeds vaker en op steeds meer gebieden worden er door de EG richtlijnen uitgevaardigd, die in een groot aantal gevallen ook direct in Nederland (gaan) werken.
Er zijn inmiddels een paar honderd EG-richtlijnen op het gebied van het milieu, met vele tientallen wijzigingen. De effecten daarvan kunnen in Nederland groot zijn.
Een voorbeeld hiervan is de mogelijkheid om chemisch afval in het buitenland te storten. Hoewel de Nederlandse overheid van mening was dat het niet meer kon worden toegestaan, is op grond van de EG-richtlijnen geoordeeld dat een algemeen verbod niet mogelijk was.
Bij de zorg voor het milieu zullen overheid en ondernemer elkaar regelmatig tegenkomen. Of de ondernemer wil of niet, hij kan zich daar niet meer aan onttrekken. De overheid en de ondernemer zullen daarbij niet steeds op hetzelfde spoor zitten. Soms is er geen andere mogelijkheid dan tegen de overheid in het geweer te treden.
De functie van de advocaat kan zich daarbij op velerlei gebied voordoen. Het is zeker niet zo dat de advocaat de ondernemer alleen in toga voor de rechtbank kan bijstaan. Zijn rol is in eerste instantie adviseren en voorlichten over de positie van het bedrijf en de aansprakelijkheden die daarbij aan de orde zijn. Zo kan hij bij het aanvragen van vergunningen de procedure begeleiden. Hij kan afspraken maken en deze vooral op zo'n wijze vastleggen dat er in een later stadium niet nog meer problemen ontstaan. Hij kan adviseren over het al dan niet accepteren van een voorstel van de Officier van Justitie om een transactie aan te gaan. Hij kan de vele vragen, die rijzen als u voor milieuschade aansprakelijk wordt gesteld, samen met u bezien en u adviseren of het verstandig is om naar een schikking te streven.
Zijn taak is daarom niet alleen procederen. Liever nog zal hij trachten een procedure te vermijden. Soms is er geen andere keus en zal toch het oordeel van een rechter gevraagd moeten worden. Dat kan zijn in een strafzaak, waarin uw bedrijf voor een milieudelict wordt vervolgd. Dat kan ook zijn in een procedure bij de rechtbank over aansprakelijkheid op het gebied van milieu. Op het gebied van het milieu/ruimtelijke ordening kan rond vergunningen, bestemmingsplannen, bestuursdwang en dwangsommen e.d. bezwaar worden gemaakt; ook kan een procedure aanhangig worden gemaakt bij de administratieve rechter, te weten de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State of de administratieve kamer van de rechtbank.
Procederen kost geld. Het is ook niet altijd verstandig. De keuze om te strijden tegen de overheid, liever dan samen te werken, kan de relatie voor jaren beïnvloeden. Een advocaat kan u over de mogelijkheden en gevolgen van de keuze adviseren. Maar als het nodig is, zal hij u in de procedure bijstaan.
Waar kunt u een advocaat vinden ?
Er zijn ruim 10.000 advocaten in ons land. Voor een advocaat in uw woonplaats
kunt u altijd kijken in de Gouden Gids onder de letter A van Advocaten. Maar nog
makkelijker is onderstaand 0900-nummer te bellen. U krijgt dan direct contact
met een advocaat bij u in de buurt.
Eenvoudiger kan het niet! 0900 - Advocaten
of 0900 - 238 62 28 ( Euro 0,80 per minuut)
Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend.
10-10-2007