Ga naar de vernieuwde website van Advocaten.nl
Problemen met uw advocaat?
Inleiding: In deze folder staat beschreven wat het advocatentuchtrecht is, hoe u een klacht tegen een advocaat kunt indienen, hoe de klachtprocedure verloopt, en wat de gevolgen van een dergelijke procedure kunnen zijn. Ook gaat de folder kort in op de te volgen wet indien u bezwaar heeft tegen de hoogte van de declaratie van uw advocaat. De folder geeft een beeld van een 'gewone" gang van zaken in een klachtprocedure, en is zoveel mogelijk gebaseerd op de tekst van de wet. U kunt echter geen rechten ontlenen aan deze folder.
Als u een advocaat inschakelt dan moet u er vanuit kunnen gaan dat hij of zij uw juridische belangen zo goed mogelijk zal behartigen. Zo mag u in principe van uw advocaat verwachten dat deze:
Het komt helaas wel eens voor dat een cliënt niet tevreden is over zijn advocaat. In deze brochure vindt u informatie die u kan helpen om met zo'n situatie om te gaan. Ook wordt kort uitgelegd hoe het doen en laten van advocaten wordt bewaakt. En hoe u, als dat nodig blijkt, een klacht kunt indienen, hoe die procedure verloopt en wat de gevolgen kunnen zijn. Ook leest u in deze brochure wat u kunt doen als u bezwaar heeft tegen de hoogte of systematiek van de declaratie.
Bent u niet tevreden over het doen of laten van uw advocaat, bespreek dat dan in de eerste plaats met hem (of haar). Het kan zelfs zijn dat diens kantoor een speciale interne klachtenprocedure heeft. Informeer bij uw advocaat of die er is en hoe die werkt. Wacht niet te lang met zo'n gesprek; als ergernissen zich opstapelen, kan het probleem groter worden dan het in de kern was. Bereid het gesprek ook goed voor. Als u uw ontevredenheid goed kunt verwoorden, kan dat helpen om er een oplossing voor te vinden. Voelt u zich onzeker of emotioneel, dan is het misschien nuttig om iemand mee te nemen die u helpt om het gesprek in goede banen te leiden.
Het kan zijn dat u voor zo'n gesprek wat drempelvrees hebt. Dat u zich afvraagt of het bespreken van de onderlinge verhouding de behartiging van uw zaak kan schaden. Maar het uitpraten van een probleem kan vaak juist verhelderend werken: zowel voor uw advocaat als voor uzelf. Zo kan het (bijvoorbeeld) zijn dat het probleem zit in de onderlinge communicatie. Dat u niet goed begrijpt waarom uw advocaat bepaalde dingen doet of nalaat, of dat uw advocaat u niet goed begrijpt. Ook komt het wel voor dat de professionele afstand die de advocaat tot de zaak houdt een verkeerde indruk wekt. U kunt het gevoel hebben dat de advocaat te weinig aan uw kant staat, terwijl de advocaat die afstand juist moet nemen om de zaak optimaal te behartigen. Als het probleem is zo'n soort misverstand zit, kan het natuurlijk ook zijn dat u elkaar gewoon niet ligt.
Wat het probleem ook is, als u het samen met de advocaat duidelijk op tafel kunt krijgen, zal het makkelijker zijn om de oplossing te vinden. En lukt dat niet, dan kan een goed gesprek tenminste de basis zijn om in goed overleg uit elkaar te gaan.
Uw advocaat kan u dan misschien helpen om een collega te vinden die de behandeling kan overnemen. Uw zaak kan dan ook goed voorbereid en op het daarvoor meest geschikte moment worden overgedragen. Maar wat verder te doen als het gesprek of de klachtenprocedure op het kantoor niet oplost?
Geschillencommissie Advocatuur
Iedere advocaat is wettelijk verplicht lid van de Nederlandse Orde van Advocaten en daarmee ook van de Orde in het arrondissement (rechtsgebied) waarin hij is gevestigd. Medio 1999 is op een groot aantal advocatenkantoren in de arrondissementen Groningen, Leeuwarden, Zwolle, Assen, Den Bosch en Maastricht gestart met het project Klachten- en Geschillenregeling Advocatuur.
De nieuwe regeling is vrijwillig en geldt als uw advocaat en u de toepasselijkheid ervan schriftelijk zijn overeengekomen. De regeling komt erop neer dat eerst op het advocatenkantoor zelf de klacht dient te worden onderzocht en afgehandeld. Leidt deze interne kantoorprocedure onverhoopt niet tot een voor u bevredigend resultaat dan kunt u uw bezwaren schriftelijk voorleggen aan de Geschillencommissie Advocatuur. Deze weg staat ook voor u open als het kantoor niet binnen vier weken na het indienen van uw bezwaren schriftelijk of uw klacht heeft gereageerd.
Onder bepaalde voorwaarden bestaat de mogelijkheid dat u en uw advocaat door middel van een zogenaamde akte van compromis besluiten om de zaak toch bij de Geschillencommissie Advocatuur aan te brengen.
De Geschillencommissie Advocatuur ressorteert onder de door de overheid erkende Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken (SGC) in Den Haag. De SGC werd o.a. door de Consumentenbond opgericht. Zo'n 30 brancheorganisaties waaronder Bankzaken, Optiek, Parket, Reizen, Ziekenhuizen hebben hun geschillencommissie ook bij de SGC ondergebracht. Deze geschillencommissie behandelen problemen tussen consumenten en leveranciers van goederen en diensten. De Geschillencommissie Advocatuur is bevoegd om te oordelen over klachten betreffende de kwaliteit van de dienstverlening van de advocaat en de hoogte van de declaratie. Daarnaast is de Geschillencommissie Advocatuur bevoegd om te oordelen over schadeclaims tot een bedrag van maximaal 9.075,60. U kunt hogere schadeclaims uitsluitend voorleggen aan de Geschillencommissie Advocatuur wanneer u de hoogte van de claim beperkt tot 9.075,60 en u uitdrukkelijk afstand doet van het meerdere. De Geschillencommissie Advocatuur doet in de regel uitspraak in de vorm van een arbitraal vonnis. Als u geen ondernemer maar particulier bent, kunt u ook voor bindend advies kiezen. Uw advocaat of de secretaris van de Geschillencommissie Advocatuur (telefoonnummer 070 - 310 53 29) kan u het verschil uitleggen.
Gaat u dus altijd eerst na of uw advocaat deelneemt aan de Klachten- en Geschillenregeling Advocatuur. Mist u uitleg over de manier waarop de procedure werkt, informeer dan bij uw advocaat of bij het secretariaat van de Geschillencommissie Advocatuur.
Alle advocaten zijn onderworpen aan het tuchtrecht dat regels stelt voor het gedrag van de advocaat. De Advocatenwet verplicht hem (o.a.) om uw belangen met zorg te behandelen en zich te gedragen zoals een behoorlijk advocaat betaamt. Dat is nader uitgewerkt in de zogenaamde Gedragsregels. Zij bevatten bijzondere aanwijzingen, bijvoorbeeld over de verhouding tussen de advocaat en zijn cliënt, tussen advocaten onderling (ook tijdens het procederen) en over de declaratie. De gedragsregels kunt u overigens vinden op de internetsite:
Maar wie houdt er nu toezicht op de naleving van die regels?
Iedere advocaat is zoals gezegd niet alleen lid van de Nederlandse Orde van Advocaten, maar ook van de plaatselijke Orde. Het toezicht op advocaten is opgedragen aan het bestuur van die plaatselijke Orde, de Raad van Toezicht, en met name de voorzitter daarvan: de (plaatselijke) deken. Sommige dekens hebben een vast spreekuur waarop u met uw probleem terecht kunt.
De deken kan u waar nodig uitleg geven. Hij kan ook op een informele manier proberen om de zaak (alsnog) tot een onderlinge oplossing te brengen. En hij kan u, als de Klachten- en Geschillencommissie Advocatuur geen uitkomst biedt, adviseren over de vraag of u al dan niet bij hem een klacht zou moeten indienen. Dat laatste moet schriftelijk gebeuren, en de deken kan u eventueel met het opstellen helpen. (U kunt ook het model achterin deze brochure gebruiken).
De deken zal de klacht onderzoeken en daarbij uw advocaat om een reactie vragen. Als er alsnog een onderlinge oplossing mogelijk blijkt zal die 'minnelijke schikking' op papier worden gezet. De procedure wordt dan afgerond met ondertekening door uzelf, de advocaat en de deken. Als een minnelijke schikking onmogelijk of onwenselijk blijkt, zal de deken de klacht op uw verzoek, of omdat hij dat zelf nodig vindt, voorleggen aan de Raad van Discipline. Wat is die Raad, en welke procedure treedt dan in werking?
De tuchtrechtspraak is opgedragen aan de Raden van Discipline (in Amsterdam, Arnhem, Den Bosch, Den Haag, en Leeuwarden). De zaken worden daar behandeld door vier advocaten en een voorzitter die afkomstig is uit de rechterlijke macht.
De deken brengt de klacht schriftelijk ter kennis aan de Raad van Discipline. Hierbij kan de deken zijn mening geven in de vorm van advies. Dit advies kan inhouden dat hij de klacht 'kennelijk ongegrond of van onvoldoende gewicht' vindt. Dat zal hij doen als hij na zijn onderzoek de klacht duidelijk onterecht of te onbelangrijk vindt. De deken deelt dit advies mede aan de klager en de betrokken advocaat.
De voorzitter van de Raad van Discipline kan de klacht ter behandeling aannemen of afwijzen. Deze beslissing moet hij binnen 30 dagen nemen. De voorzitter kan de klacht afwijzen, bijvoorbeeld omdat hij meent dat deze kennelijk ongegrond is of van onvoldoende gewicht. Dit laatste zal hij doen als hij meent dat u geen belang heeft bij de klacht. U heeft 14 dagen de tijd om tegen deze beslissing te protesteren; om hiertegen in verzet te gaan bij de Raad van Discipline, waarbij u uw protest kunt toelichten. Als de Raad van Discipline uw verzet gegrond vindt, wordt de klacht alsnog behandeld door de voltallige Raad. Als de Raad van Discipline uw verzet niet honoreert, is de klacht afgedaan.
Als de voorzitter de klacht ter behandeling aanneemt, zal hierover een zitting plaatsvinden. U krijgt tijdig per post een oproep voor de zitting. Op de zitting kunnen de advocaat en u allebei een mondelinge toelichting op de klacht geven. U kunt u laten bijstaan door een raadsman/vrouw. De zitting is openbaar.
Aan het einde van de zitting zegt de voorzitter wanneer uitspraak wordt gedaan, meestal zes à acht weken na de zitting.
In de loop van deze procedures kunnen zich nog een aantal problemen voordoen. Misschien wil de Raad getuigen horen of nadere informatie krijgen. De Raad kan dan de zaak aanhouden en eventueel een vervolgzitting bepalen. De ruimte in deze brochure laat helaas niet toe dat die problemen hier besproken worden.
De beslissing van de Raad van Discipline wordt in het openbaar uitgesproken. U ontvangt een afschrift van de uitspraak per aangetekende brief.
De Raad kan uw klacht (geheel of gedeeltelijk) gegrond of ongegrond verklaren of u niet-ontvankelijk verklaren.
Als de Raad van Discipline de klacht gegrond acht, kan hij de advocaat waarschuwen of - sterker - berispen. In ernstige gevallen kan de advocaat voor een bepaalde periode (hooguit een jaar) geschorst worden. Hij mag dan zijn praktijk tijdelijk niet uitoefenen. Dat laatste geldt nog sterker voor de zwaarste maatregel: schrapping van het 'tableau'. Het beroep mag dan helemaal niet meer worden uitgeoefend.
De maatregelen zijn gericht tegen de advocaat. De Raad van Discipline kan in principe geen schadevergoeding vaststellen, zoals een gewone rechter dat kan. De Geschillencommissie Advocatuur is in deze bevoegd en wel tot een bedrag van maximaal 9.075,61. Wel kan de Raad van Discipline een voorwaardelijke maatregel opleggen: als de advocaat de schade vergoedt, krijgt hij geen maatregel opgelegd. Ook kan de Raad van Discipline bij het opleggen van een voorwaardelijke maatregel andere bijzondere voorwaarden aan de advocaat stellen. Deze kunnen bijvoorbeeld zijn administratie en/of boekhouding betreffen.
U kunt tegen de beslissing van de Raad van Discipline hoger beroep instellen bij het Hof van Discipline in Utrecht. De behandeling van uw zaak gebeurt daar door twee advocaten en (een meerderheid van) drie leden van de rechterlijke macht.
Hoger beroep is alleen mogelijk als de klacht geheel of gedeeltelijk ongegrond is verklaard, of als er geen beslissing is genomen over de zorgvuldigheid van het gedrag van de advocaat terwijl u hier uitdrukkelijk om had verzocht.
U moet hoger beroep instellen binnen 30 dagen na verzending van de beslissing van de Raad van Discipline. U moet de bezwaren tegen de beslissing schriftelijk in zevenvoud aan de griffier van het Hof van Discipline toesturen. Daarbij moet u zes kopieën van de beslissing van de Raad van Discipline voegen. (Achterin in deze brochure vindt u een model voor een beroepschrift). Ook de deken en de advocaat kunnen in hoger beroep gaan. De behandeling van de klacht door het Hof van Discipline is dezelfde als bij de Raad van Discipline. Ook de maatregelen die het Hof van Discipline kan opleggen zijn hetzelfde, maar het Hof is natuurlijk niet gehouden aan de eerdere uitspraak van de Raad van Discipline.
Het is aan te bevelen om bij het eerste gesprek met de advocaat de financiële gang van zaken te bespreken. De advocaat dient te bekijken of u in aanmerking komt voor door de overheid gefinancierde rechtshulp.
Indien dat niet het geval is, zal hij een afspraak met u maken over de declaratie. U kunt hem vragen om een schatting van de kosten. U moet zich realiseren dat een goede schatting in het algemeen moeilijk te geven is, omdat het verloop van een zaak van veel onzekere factoren afhangt. Dat kan ondervangen worden doordat u de advocaat vraagt u regelmatig op de hoogte te houden van de financiële stand van zaken, of doordat de advocaat regelmatig tussentijdse declaraties aan u verstuurt. Op die manier wordt u niet bij het einde van de zaak geconfronteerd met een onverwacht hoge rekening.
Ondanks deze voorzorgsmaatregelen is het mogelijk dat u meent dat de advocaat een te hoge declaratie stuurt. De folder Hoe rekent uw advocaat? geeft informatie over de richtlijnen voor advocaten om te declareren. Indien u vragen heeft over de declaratie kunt u de advocaat vragen om een nadere toelichting of een specificatie van de declaratie. De advocaat is verplicht u die te geven.
Hebt u daarna nog bezwaren tegen de rekening, dan verdient het aanbeveling dat schriftelijk aan de advocaat te melden. Als u er samen met uw advocaat niet uitkomt, behoort de advocaat u uw mogelijkheden en de verdere gang van zaken uit te leggen.
Voor klachten over de hoogte van de declaratie van de advocaat geldt een speciale (begrotings-)procedure behalve als toepassing van de klachten- en geschillenregeling is afgesproken. Is dit niet het geval en kunt u niet naar de Geschillencommissie Advocatuur, dan kan de deken (of zijn plaatsvervanger) u van advies dienen over de oplossing die in uw specifieke geval moet worden gekozen. Die oplossing hangt af van uw bezwaren tegen de declaratie.
Als u alleen bezwaren heeft tegen de hoogte van de declaratie en de zaak die uw advocaat voor u heeft behandeld een civiele zaak is, dan bestaat de mogelijkheid van het opstarten van een begrotingsprocedure: de Raad van Toezicht maakt een begroting van de declaratie. De advocaat dient de rekening dan te specificeren, en de Raad van Toezicht bekijkt of de rekening redelijk is in verhouding tot de gemaakte afspraken en het door de advocaat verrichte werk. In deze begrotingsprocedure krijgt u de gelegenheid om uw mening te geven over de declaratie.
De beslissing van de Raad van Toezicht kan, indien u het er niet mee eens bent, voorgelegd worden aan de Voorzieningenrechter van de rechtbank, of aan het gerechtelijk college dat de zaak heeft behandeld.
Als u andere redenen heeft om de declaratie niet te willen betalen, bijvoorbeeld omdat u meent dat de advocaat slecht werk heeft afgeleverd, declaratie-afspraken zijn geschonden, of omdat u meent voor door de overheid gefinancierde rechtsbijstand in aanmerking te komen, dan moet, indien afgesproken, de Geschillencommissie Advocatuur, of anders de burgerlijke rechter een beslissing geven indien het niet een civiele zaak betreft, maar bijvoorbeeld een strafprocedure.
Wilt u meer informatie? De Nederlandse Orde van Advocaten, gevestigd in Den Haag, verschaft u graag nadere informatie.
Voor informatie over de gang van zaken met betrekking tot de werkwijze bij de Geschillencommissie Advocatuur, kunt u contact opnemen met tel. 070-310 53 29. Op verzoek wordt u dan een informatiepakket toegestuurd.
Aan de deken van de Orde van Advocaten
in het arrondissement ............................................
.......................................................... (adres)
............................................ (postcode en plaats)
plaats, datum
Geachte heer, mevrouw,
Hierbij dien ik een klacht in tegen de heer (of: mevrouw)
Mr....................... (naam van de advocaat/procureur),
kantoorhoudende op het adres ................(plaatsnaam)
Mijn personalia zijn: ................................................
(eventueel ook functie vermelden)
Ik meen dat Mr .................... (naam advocaat/procureur)
is tekortgeschoten omdat ................................................
Hoogachtend,
.........................
Aan het Hof van Discipline
Postbus 85005
3508 AA UTRECHT
plaats, datum
Geacht College,
Hierbij kom ik in hoger beroep van de beslissing van de Raad van Discipline te ................ van ......................................... (datum invullen).
Deze beslissing leg ik hierbij in zesvoud over, terwijl ik voorts een zevental afschriften van de memorie bijvoeg.
Met de beslissing van de Raad van Discipline kan ik mij niet verenigen omdat ........................
Ik ben bereid het bovenstaande toe te lichten.
Ik verzoek u de beslissing waarvan beroep te vernietigen en
.............................................................
Hoogachtend,
......................
(handtekening)