Ga naar de vernieuwde website van Advocaten.nl
Tekeningen of Modellen, en hoe ze te beschermen…Inleiding: Een goede bescherming van een ontwerp is van groot belang. In deze brochure stelt het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen, de officiële instantie voor de registratie van tekeningen en modellen in de Benelux, zich daarom graag aan u voor.
Met het beschermen van een ontwerp - een tekening of model -is het in feite net zo gesteld als met het beschermen van merken. Zo is de Benelux-Merkenwet er om een merk veilig te stellen. Door registratie wordt de waarde en het belang van merken effectief beschermd. En kan misbruik van het merk worden tegengegaan.
Met het beschermen van modellen gaat het om hetzelfde principe. Nieuw ontworpen gebruiksvoorwerpen kunnen door registratie vastgelegd worden. De Benelux-Modellenwet voorziet hierin en geeft een wapen in handen om namaak te verhinderen. Voor ieder die zich als ontwerper wil beroepen op zijn rechten, is registratie een belangrijke zaak.
Het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen
België, Nederland en Luxemburg vormen sinds 1958 een Economische Unie. Voortbouwend daarop werd in 1968 een verdrag ondertekend dat de modellenwetgeving van deze drie landen harmoniseerde. Deze wet trad in 1975 in werking.
Als gevolg hiervan werd het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen opgericht en om praktische redenen ondergebracht bij het BeneIux-Merkenbureau. Het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen is de enige officiële instantie die belast is met de uitvoering van de BeneIux-Modellenwet (BTWM) en verzorgt de registratie en publikatie van in de Benelux aangeboden tekeningen of modellen.
Inmiddels zijn er zo’n 45.000 ontwerpen bij het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen geregistreerd en groeit dit aantal maandelijks met een honderdtal. Bij het in Den Haag gevestigde bureau werken, samen met het Benelux-Merkenbureau, zo’n honderd mensen, om de regelmatige stroom van registraties zo efficiënt, maar ook zo zorgvuldig mogelijk af te handelen. Het Bureau kan, op verzoek, ook inlichtingen verstrekken betreffende eerdere registraties.
De BTMW geeft hiervoor aan dat het moet gaan om een nieuw uiterlijk van ‘een voortbrengsel met een gebruiksfunctie'. Voorwerpen die uitsluitend decoratief zijn worden hiermee dus uitgesloten. Het betekent ook dat hieronder zowel twee- als driedimensionale vormen worden verstaan.
Anders gezegd: bij tweedimensionale vormen spreken we over ‘tekeningen', zoals dessins of patronen op weefsels, stoffen of papier. Onder ‘modellen’ vallen de driedimensionale vormen, zoals (huishoudelijke) apparaten, meubels, kleding, e.d.
Voorwaarde voor de registratie is dat de tekening of het model nieuw moet zijn. Dit houdt in dat een vorm als zodanig aangemerkt wordt, als ‘het geen feitelijke bekendheid heeft genoten in de Benelux tijdens een periode van 50 jaar voorafgaand aan het depot en niet eerder werd gedeponeerd of gepubliceerd’.
De Beneluxlanden hebben een termijn van respijt ingevoerd. Een termijn van respijt betekent dat de nieuwheid van een depot van een tekening of model niet wordt aangetast door de bekendheid van de tekening of het model in de belanghebbende kring van nijverheid of handel binnen een bepaalde periode voorafgaand aan de datum van een depot of de datum van voorrang. De bekendheid moet een gevolg zijn van het handelen van de deposant of van een derde die de tekening of het model aan de deposant heeft ontleend.
Een termijn van respijt betekent echter niet dat door het enkele openbaarmaken er een vermoeden van een recht op het uiterlijk van het voortbrengsel ontstaat. Het staat derden in principe vrij in de periode tot het depot, het uiterlijk van het voortbrengsel te gebruiken, zonder dat de toekomstige deposant daar op grond van de BTMW iets tegen kan ondernemen.
Het blijft derhalve zaak voor de ontwerper om het uiterlijk van het voortbrengsel zo snel mogelijk na de openbaarmaking te deponeren. Het beginsel van een termijn van respijt vormt slechts een uitzondering op de in het tekeningen- of modellenrecht gangbare regel dat het uiterlijk van een voortbrengsel op het moment van deponering niet bekend mag zijn in belanghebbende kringen.
Uitgesloten van modellenbescherming zijn vormen die noodzakelijk zijn voor het verkrijgen van een technisch effect, evenals voorwerpen die in strijd zijn met de goede zeden of openbare orde.
Depot van een tekening of model
De enige manier om exclusief recht te verkrijgen op een tekening of model is door het te deponeren bij het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen. Als eerder gezegd moet het dan om een nieuwe vorm gaan.
Overigens is het zo dat het Bureau niet uit eigen beweging nagaat of een bepaald model al eerder geregistreerd werd.
Enkelvoudig of meervoudig depot
De BTMW kent twee soorten depots. Gaat het om één tekening of model, dan is er sprake van een enkelvoudig depot; bij meerdere modellen of tekeningen - tot maximaal 50 - wordt er gesproken van een meervoudig depot. Een meervoudig depot is bijvoorbeeld van toepassing als u tegelijkertijd een tafel, een stoel en een lamp wilt registreren. Het gaat erom dat verschillende modellen in een meervoudig depot bijeen worden gebracht door één deposant. Bij een meervoudig depot wordt een afnemend tarief gehanteerd.
Na inschrijving wordt de tekening of het model op cd-rom gepubliceerd. Op verzoek kan deze publikatie tot 12 maanden worden uitgesteld, vanaf de depotdatum of vanaf het eerste depot in het buitenland.
Wie kan een tekening of model deponeren?
Iedereen kan een tekening of model deponeren: een particulier, de eigenaar van een eenmanszaak, een N.V. of een andere rechtspersoon.
Dat kan door uzelf worden gedaan, maar ook door gespecialiseerde gemachtigden. Deze gemachtigden kunnen u adviseren over modellen-bescherming en wikkelen indien u dat wenst alle correspondentie met het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen af. Vooral
bedrijven die weinig ervaring hebben met de registratie van modellen doen er verstandig aan zich door een gemachtigde te laten bijstaan. Adressen kunt u aanvragen bij het secretariaat van de Beneluxvereniging voor Merken- en Modellenrecht (BMM):
In beide gevallen wordt de feitelijke inschrijving echter door het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen uitgevoerd.
Waar kan een tekening of model worden gedeponeerd ?
Dat kan rechtstreeks bij het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen, maar ook bij
de Nationale Diensten te Brussel of Luxemburg.
Hoe werkt het deponeren van een tekening of model?
Allereerst dient u voor het deponeren van een tekening of model de daarvoor bestemde formulieren aan te vragen. Deze zijn gratis verkrijgbaar bij het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen en de Nationale Diensten en kunnen zowel in het Nederlands als in het Frans ingediend worden. De formulieren kunnen ook worden geprint vanaf onze site.
Bij deze formulieren ontvangt u een toelichting en aanwijzingen over de wijze waarop u de verschuldigde bedragen kunt voldoen.
De formulieren kunnen persoonlijk worden afgegeven dan wel via de post of fax verstuurd worden.
Het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen of de Nationale Diensten beoordelen vervolgens de ingediende stukken op volledigheid en juistheid.
Indien een vormgebrek wordt vastgesteld, ontvangt u een zogeheten regularisatiebrief met het verzoek binnen de gestelde termijn de ontbrekende gegevens alsnog in te dienen of de onjuiste vermeldingen te verbeteren. Als u niet reageert binnen deze termijn, wordt het depot verder buiten behandeling gelaten en wordt een deel van de betaalde rechten terugbetaald. Indien wel tijdig wordt gereageerd, wordt het depot in het Benelux-register ingeschreven en gepubliceerd in het Benelux Tekeningen- of Modellenblad. U ontvangt dan een bewijs van inschrijving.
Beschermingsduur en vernieuwing
De inschrijving in het Benelux-Modellenregister heeft een geldigheidsduur van 5 jaar, te rekenen vanaf de datum van het depot. Zes maanden voordat de inschrijving vervalt, wordt de modelhouder hieraan schriftelijk herinnerd, zodat tijdig een verzoek tot vernieuwing gedaan kan worden. De inschrijving kan worden vernieuwd voor vier achtereenvolgende termijnen van 5 jaar.
In het Benelux-register worden alle gemelde wijzigingen opgenomen, zoals bijvoorbeeld wijzigingen van naam of adres van de modelhouder, overdracht van het model of een verleend licentierecht.
Het Benelux-depot van een tekening of model biedt bescherming in de drie Benelux-landen.
Hoewel bescherming in andere landen in principe in elk betrokken land aangevraagd moet worden, is het mogelijk voor een groot aantal landen te volstaan met één aanvraag.
Er bestaat namelijk een internationale overeenkomst, de Schikking van Den Haag, waarbij circa 30 landen zijn aangesloten, waaronder de drie Benelux-landen. Hierdoor is het mogelijk bescherming in al deze landen, of in enkele daarvan, aan te vragen door middel van één aanvraag.
Deze aanvraag moet rechtstreeks in het Frans of het Engels bij het Internationale
Bureau voor de Intellectuele Eigendom te Genève ingediend worden. Formulieren kunt u
verkrijgen op onderstaand adres.
Voor het Benelux-depoten voor elke wijziging van de registergegevens moeten rechten betaald worden.
Verdere inlichtingen, alsmede de benodigde formulieren en tarievenlijsten kunt u verkrijgen bij het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen, bij de Nationale Diensten of op de website van het Benelux-Bureau: www.bbtm-bbdm.org.
April 2001
Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend.